De eerste indruk
U kent wellicht het bekende experiment. Laat tien willekeurige mensen hun oordeel of mening geven over een persoon of over bijvoorbeeld een schilderij en je krijgt tien verschillende meningen en invalshoeken.
Vooral het snel beoordelen en soms veroordelen van elkaar kan verstrekkende gevolgen hebben. Dit neemt niet weg dat we ons steeds weer opnieuw een indruk van de ander willen vormen. Grotendeels gebeurt dit snel en onbewust. Een reële persoonlijke indruk van iemand vormen, die recht doet, is andere koek. Dit vergt oefening, rijping door de jaren heen en vooral een zekere levenswijsheid.
Waar moeten we beginnen om ons hierin te verbeteren. We komen al een heel eind verder, als we de uiterlijke en verbale kenmerken niet als uitgangspunt nemen om een beeld van iemand te vormen. We hebben daar meer innerlijke informatie voor nodig. Deze informatie is vaak maar schaars te verkrijgen en vaak weggestopt.
Tijdens de gesprekken met mensen in mijn werk gebeurt er vaak iets bijzonders als je op het spoor komt van deze weggestopte informatie. Het is net alsof je iemand zichzelf tegen ziet komen.
In een uitvaarttoespraak heb ik weleens de metafoor gebruikt van het kijken naar een schilderij. Heel snel hebben we een oordeel: mooi of niet mooi, of iets daar tussenin. Een kenner van de schilderkunst daarentegen kijkt met andere ogen. Wellicht ook een eerste reactie van mooi of niet mooi. Maar al snel kijkt en bekijkt hij het schilderij op een dieper niveau. De kenner weet bijzondere betekenis te geven aan soms maar kleine elementen. Of hij kan duiding geven over een tijdsperiode waarin het geschilderd is. Soms komt de kenner tot de conclusie dat het schilderij is overgeschilderd. Soms door de schilder zelf, soms moedwillig door een ander. Onder de buitenste verflaag is dan een ander schilderij verborgen.
Het is niet moeilijk om dit beeld te betrekken op onszelf. In coaching gesprekken vind ik dit bijna verplichte kost. Is het beeld van onszelf, wat we laten zien aan de buitenkant, wel het echte beeld? Misschien is het echte verhaal of gevoel van jou ook onder een dikke laag verf terechtgekomen. Misschien ooit zelf aangebracht ter bescherming voor de buitenwereld. Of moedwillig door anderen aangebracht, of laagje voor laagje door systemen en gewoonten. Als we scherper naar ons eigen schilderij durven kijken, ontkomt bijna niemand aan de conclusie dat er verschillende verflagen zijn aangebracht.
De vraag is dan, in hoeverre dragen deze bij aan ons schilderij of bedekken de extra lagen juist wat zichtbaar had moeten blijven? Het is precies werk en vaak ook een proces van lange adem om ons eigen levensschilderij te ‘restaureren’ naar datgene wat u en jou mooi maakt. Het is het wel waard. Sterker nog, het verhoogt de waarde.
Als we met deze kennis andere mensen bekijken, zal wellicht ons eerste oordeel genuanceerder worden. Desondanks zal de diversiteit aan uitkomsten blijven, zoals bij het genoemde experiment aan het begin van deze blog.
Zet tien mensen op een rij en laat hen hun echte verhaal vertellen. We ontmoeten een bonte verzameling aan al of niet onzichtbare verhalen en kleuren.
Geschreven door
Nieko Noordzij
info@niekonoordzij.nl
